Doğru ve sorunsuz çeviri sağlamak için tercümanlar sıkı bir simultane çeviri eğitimi programından geçmek ve hem kaynak hem de hedef dilde olağanüstü dil yeterliliği geliştirmek zorundadır. Kültürel nüanslar ve sektöre özgü terminoloji hakkında derin bir anlayışa sahip olmaları ve hızlı düşünüp anlık kararlar verebilmeleri gerekir.
Ders öğrencilere çeşitli konu ve ortamlarda simultane çeviri tekniklerini öğrenme ve uygulama fırsatı sunar. Öğrenciler siyaset, güncel olaylar, tıp, uluslararası haberler ve motivasyon konularını ele alan konferans konuşmalarını çevirirler.
ABD, Avrupa ve Türkiye’deki simultane çeviri eğitimi, hem ortak unsurlar hem de bölgesel faktörler tarafından şekillendirilen farklı özellikler sergilemektedir. ABD’de, eğitim genellikle Monterey’deki Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü ve Gallaudet Üniversitesi gibi kurumlardaki lisansüstü programlarda gerçekleşir. Bu programlar teorik bilginin yanı sıra pratik becerilere öncelik vermekte ve öğrencileri gerçek dünyadaki sözlü çeviri ortamlarına hazırlamak için genellikle teknolojiyi entegre etmektedir.
Avrupa genelinde, simultane çeviri eğitimi büyük farklılıklar göstermektedir. Bazı ülkeler yazılı ve sözlü çeviriye yönelik özel okullar sunarken, diğerleri eğitimi üniversite programlarına dahil etmektedir. Avrupa’daki eğitim genellikle çok dilliliğe ve birden fazla dilde yeterliliğe vurgu yaparak bölgenin dilsel çeşitliliğini yansıtmaktadır. AB kurumları da özellikle dil yeterliliği ve konu alanı uzmanlığı açısından eğitim standartlarını etkilemektedir.
Türkiye’de simultane tercümanlık eğitimi daha çok İngilizce diline odaklanırken Fransızca simultane çeviri eğitimi veren bölümler de ağırlıktadır. Türkiye’nin benzersiz konumu göz önüne alındığında bu iki dil dışında Arapça, İspanyolca, Almanca, İtalyanca, Korece ve hatta Çince gibi dillerde simultane çeviri talep edilmektedir. Türkiye’de simultane çeviri denince en bağlayıcı kurum Türkiye Konferans Tercümanları Derneği (TKTD) olarak göze çarpmaktadır. TKTD, merkezi Fransa’da olan AIIC‘in tanıdığı bir kuruluş olarak standartların belirlenmesinde rol oynamaktadır.
Bu bölgeler karşılaştırıldığında, müfredat odağında, dil eşleştirmelerinde ve teknolojik entegrasyonda farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Avrupa ve Amerika’daki programlar uluslararası dilleri ve teknolojik yeterliliği vurgularken, Türkiye’deki programlar bölgesel dillere ve kültürel anlayışa öncelik vermektedir. Bu farklılıklara rağmen, tüm bölgeler tercümanları farklı dilsel ve kültürel bağlamlarda etkili iletişim için gereken becerilerle donatmayı amaçlamaktadır.
Cenevre Üniversitesi’nin örnek ders programı:
Simultane Çeviri Eğitimi İle Ulaşılacak Hedefler
Simultane tercümanları başarılı bir şekilde eğitmek için gereken temel becerileri edinme
Kitle
Sistematik öğretim yöntemlerini kullanarak yeni nesil simultane tercümanlar yetiştirmek amacıyla simultane tercüme sürecine ilişkin kapsamlı bir anlayış geliştirmek isteyen profesyonel tercümanlar
Program
3 tematik modül, simultane çeviri için beceri ve görev analizinde sağlam bir temel sağlar, eğitim materyallerinin aşamalı bir yaklaşıma dayalı olarak sıralanmasını kapsar ve hedeflenen çözümlerin geliştirilmesi de dahil olmak üzere tekrarlayan sorunların teşhisine odaklanır. Özel iş etkinlikleri için tercüman yetiştirme amacı göz önünde bulundurulduğunda, sertifika kursu metin çevirisi ile ilgili tekniklerin geliştirilmesi ve öğretilmesini kapsamamaktadır (bkz. Tercüman Eğitiminde DAS)
Simultane Çeviride Görevler ve Beceriler
Simultane Çeviride Sıralama ve Planlama
Simultane Çeviride Sorunlar ve Çözüm Yolları
Simultane çeviri eğitimi Latince kelimeler ve anlamları konusunda bile bir bilgi birikimi oluşturmayı gerektirir.
Türkiye’de bu alanda ilk öğrenim sunan kurum Boğaziçi Üniversitesidir ve bu bölüm 1983 yılında kurulmuştur. Türkiye’deki simultane çeviri eğitimi, öğrencileri farklı dilsel ve kültürel ortamlarda çalışmanın zorluklarına hazırlamayı ve onlara bu zorlu meslekte başarılı olmak için gereken teorik bilgi ve pratik becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır.
Kaynaklar:
https://webcast.ec.europa.eu/90fd4f88f588ae64038134f1eeaa023f
https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2022/12/shsconf_ichtml2022_03002.pdf