Pandemi Döneminde Çeviri Trendleri
Yeni çeviri trendlerini ele aldığımız bu yazıda sürpriz olmayacak bazı tahminlerde bulunabiliriz:
- Çeviri sektörü büyümeye devam edecek
- Makine çevirisine direnç göstermek eşittir geride kalmak
- Çince çeviri önem kazanıyor
- YouTube Nesli Gen Z ve Video Çevirisi
Çeviri Sektörü Büyümeye Devam Edecek
Bugünlerde sohbet edeceğiniz her simultane tercüman, pandeminin tıpkı turizm ve havacılık sektörlerinde olduğu gibi çeviri sektörünü de sarstığını söyleyebilir. Bazı dil uzmanları için çok karamsar bir tablo geçerli olmakla birlikte pandemi çeviri sektöründe yeni gerçeklikler yaratmaya ve talebi farklı şekillerde artırmaya devam ediyor. Örneğin, zoom çeviri modülü sayesinde (çevirmenleri çileden çıkaran ses kalitesi, kopukluklar ve ekoya rağmen) tek tıkla simultane çeviri hizmeti almak artık çok kolay. Sİmultane çevirinin en sağlıklı şekilde icra edilmesine engel olan bu sorunlar da pandemiyle gerekçelendirilmiş oluyor. Yani simultane çevirmenler, kendisine zor durumda bırakan teknik sorunlar karşısında kabinin dışına çıkıp itiraz etmek yerine maalesef sürece uyum sağlıyor.
Öte yandan, Zoom sayesinde İngilizce dışındaki dillerde sözlü çeviri hizmeti almak da çok kolay. İngilizce dışındaki çeviri taleplerinin arttığı ve her birey ve kurumun daha görünür olduğu bu küresel ortamda bu talepleri karşılayacak dil uzmanları aranıyor.
Aynı durum yazılı çeviri hizmetleri içinde geçerli. Yeminli çeviriyle yetinen işletmelerin esnaf lokantaları gibi zorluklar yaşadığı bir ortam kuşkusuz karamsar bir tablo ortaya koyuyor. Koronavirüs gibi tıbbi gelişmeler dahil olmak üzere, kapsamlı dijital iletişim kampanyaları ise büyük çeviri şirketlerinin baş edebileceği çok dilli tercüme taleplerini beraberinde getiriyor. Makine ve algoritmaların çeviride her zamankinden daha çok rol olmasıyla birlikte çeviri pazarının manzarası da değişiyor. Çeviri beş yıl içinde aynı görünecek mi? Muhtemelen hayır. Tercüme hizmetlerine olan talebin artmaya devam ettiği, insan çevirmenlerinin rolünün ise önemli ölçüde değişeceği bu ortamda bireylerin makinelerle uyum içinde çalışması gerekecek. Makine Çevirisi demişken…
Makine Çevirisine Direnç Göstermek Eşittir Geride Kalmak
Makine çevirisi sonrası düzelti (PEMT) hizmetinin, çeviri dünyasında en önemli trend olmasını bekliyoruz. Makine çevirisi hız ve maliyet avantajı sayesinde birçok işletme için cazip bir seçenek olmaya devam ederken, bu hizmetin insan çevirisinden daha kaliteli sonuçlar ortaya koyduğunu gösteren örnekler artıyor. Bundan dolayı artık, (daha önceki içeriklerini depolamayı akıl etmiş) tercüme şirketleri ellerindeki çeviri veri tabanlarıyla kendi makine destekli çeviri algoritmalarını üretmek için yola koyulmuş durumda.
Bazı verilere bakalım. Groningen Üniversitesi (Hollanda) ve Dublin City Üniversitesi (İrlanda) tarafından yürütülen bir çalışmada popüler Warbreaker romanın bir bölümünün tercümesi için uygulanan üç çevirisi yöntemi incelendi:
・ Sıfırdan çeviri
・ İfade temelli istatistiksel makine çevirisi sonrası düzelti
・ Nöral makine çevirisi sonrası düzelti
Çalışma şunu ortaya koydu: sıfırdan çeviriye kıyasla ifade temelli istatistiksel makine çevirisinin düzeltisinde çeviri verimliliği %18 artarken, nöral makine çevirisinde bu aradan %36 oldu. Ayrıca, makine çevirisinden yararlanılan iki yöntem de çevirmenlerin daha az mola verdiklerini görüldü. Bu molalar, şaşırtıcı olmayacak şekilde, sıfırdan çeviri sırasındakilere göre daha uzun sürdü (istatistiksel algoritmada %14, nöral makine algoritmasında %25 daha uzun).
Yeni dönemde, işletmelerin makine çevirisi sonrası düzelti hizmetlerine daha fazla ağırlık vereceğini gösteriyor. Makinelerin ürettiği çeviriler mükemmel olmasa da, teknoloji “makine ve insan” iş birliğinin sadece insan çevirisine bel bağlamaktan daha güvenilir ve hızlı olduğunu göstermeye başladı.
Çince Çeviri Önem Kazanıyor
Çince (Mandarin) çeviri hizmetleri yeni bir olgu değil, fakat giderek daha önemli hale geliyor. 1979’da dış ticaret ve yatırıma açılan Çin’in yıllık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi her yıl ortalama %10 oranında gerçekleşmiş ve Çin dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olmuştur. Dünya Bankası, bunu “tarihte büyük bir ekonominin en hızlı sürekli büyümesi” olarak nitelendiriyor. Satın alma gücü paritesi açısından bakıldığında Çin dünyanın en büyük ekonomisi. Aynı zamanda dünyanın en büyük üreticisi, emtia imalatçısı ve döviz rezervlerine sahip olmanın yanı sıra ABD’nin en büyük ticari ortağı ve en büyük ithalat kaynağı.
Tüm bunlar, son yıllarda Çince çeviri hizmetlerine ihtiyaç duyanların (globalde Çince-İngilizce çeviri) hızla artmasına yol açmıştır. Çince tercüme ihtiyacının artmaya devam etmesini bekliyoruz. İşletmeler günümüzde küresel ticaret konusunda ciddiyse Çin’i görmezden gelemezler. Batı dünyasında ticaret yapmaya alışkın olanlar için bu yeni kültürel unsurlara dikkat etmeyi gerektiriyor.
Yetkin bir Çince tercüman veya çevirmen, bir şirketin uluslararası arenada kendisini hedef kitleye doğru yansıtmasında büyük bir rol sahibi olacaktır. Saygı unsurunun son derece önemli olduğu bir kültürde, ne söyleyeceğinize (ve en önemlisi, ne söylemeyeceğinize) özen göstermek büyük bir fark yaratabilir. Yazının bu bölümünde Çinceyi vurguladık; ancak Japonca ve Korece gibi Uzak Doğu dilleriyle birlikte Türkiye’de İngilizceye ek birçok dile tercüme ihtiyacının artacağını söyleyebiliriz. Burada farklı dil nüansları için salt dil çevirisi yerine yaratıcı çeviri (transkreasyon) daha öncelikli hale gelecek.
YouTube Nesli Gen Z ve Video Çevirisi
Bu nedenle, 2021’de video çevirilerinde önemli bir artış bekleyebiliriz. Gen neslin en çok rağbet ettiği video prodüksiyonlar tercüme hizmetlerini de bu alana kaydırıyor. Video (ve çeviri) üretenler için daha yoğun bir trafik oluşacak gibi görünüyor.