Medikal Çeviri Nedir?
Medikal çeviri, hastane raporları, medikal makaleler, araştırmalar, tıp eğitimi kitapları, ilaç prospektüsleri gibi tıp metinlerinin; eğitimde, tıbbi cihazlarda, sağlık hizmetlerinde veya klinik belgelemede kullanılması amacıyla çevrilmesidir. Dahiliye, göğüs hastalıkları, kadın doğum, ortopedi, farmakoloji, göz hastalıkları gibi tıbbın tüm alt dallarının yanında eczacılık, diş hekimliği gibi belgeler de medikal çeviri kapsamına girer.
Medikal Çeviri ve Önemi
Yıllar içerisinde bilim ve teknolojinin ilerlemesiyle tıp da oldukça ilerlemiştir. Eskiden çözümsüz sanılan hastalıklar artık tedavisi kolay hastalıklar haline gelmiştir. Bu, dünyanın dört bir yanındaki bilim insanlarının araştırmaları, keşifleri sayesinde mümkün olmuştur. Farklı ülkelerden bilim insanlarının, birbirinin başardığı gelişmelerden haberdar olması da tıp dünyasındaki gelişmelerin hızlanmasını sağlar. Geçmişten günümüze bu bilim insanlarının iletişimini, yeniliklerin yayılmasını medikal çeviri mümkün kılar. Akademik ilerlemenin yanında sağlık çalışanlarının başka ülkelerde üretilen cihazları kullanabilmesinin, hasta ve doktor iletişiminin sağlanabilmesinin, hastaların yabancı menşeli ilaçları kullanabilmesinin yolu da tıp çevirisi olarak da bilinen medikal tercümeden geçer.
Medikal Çevirinin Özellikleri
Doğrudan insan hayatını etkileyebilecek hassas ve teknik metinlerdir. Dolayısıyla doğruluğu hayati önem taşır. Medikal çeviride yanlış anlaşılmaya yol açabilecek herhangi bir hataya yer yoktur.
- Çeviri yaparken açık ve net bir dil kullanılmalı, anlatım bozukluğu içeren ifadelerden kaçınılmalıdır. Bu bakımdan noktalama işaretleri de yerinde kullanılmalı ve metnin anlaşılırlığına sekte vurmamalıdır.
- Tıp, devamlı kendini yenileyen ve gelişen bir alandır. Dolayısıyla medikal çevirmenlerin de kendilerini güncel tutmaları, bol okuma ve araştırma yapmaları gerekir.
- Çeviriye başlamadan önce çevrilecek metnin alanına hâkim olmak gerekir. Tıbbın ne kadar geniş bir bilim dalı olduğu düşünürsek çevirmen, çevirisi yapılacak belirli alana ait bilgi birikimine sahip olmalıdır.
- Tıp derin ve kapsamlı bir terminolojiye sahiptir. Her dildeki terminoloji kendi kelimeleriyle beraber Latince terimler de barındırır. Tıbbın her alanının da kendine ait terminolojisi vardır. Bu da çevirmenin alanına hâkim olmasının ve iyi bir araştırmacı olmasının önemini tekrar gösteriyor.
Hastalara mümkün olan en iyi bakımı sağlama tutkusu, birçok sağlık çalışanına kariyerleri boyunca yol gösterirken, aslında bu uzmanlar üniversite günlerindeki ilk derslerden başlayarak aslında medikal çeviri hizmetinden de istifade ederler.
Toplumlarımızın gelişimi ve koronavirüs gibi sağlık tehditleriyle birlikte medikal çeviri alanı da büyüyor. Bu geniş alanda medikal çeviri sektörünün hedef ve ihtiyaçlarını kısa bir yazıyla özetlemek mümkün değil; ancak medikal çeviri hakkında bilmeniz gereken bazı temel bilgileri paylaşabiliriz.
Nitelikli Medikal Çeviri Nasıl Olur?
Bir medikal çeviri de karşılanması gereken standartlar en zorlu teknik çeviri projelerinde olduğu kadar yüksektir. Tıbbi bir belgeyi doğru bir şekilde çevirmesi için çevirmenin ana diline ve çeviri yaptığı dile hakim olması ön şarttır ancak yeterli değildir. Medikal çeviri için analitik kabiliyetler, konuyla ilgili geçmiş okumalar ve elbette jargona hakimiyet esastır.
İdeal senaryoda, çeviri öğrencilerinin üniversite öğrenimleri sırasında art alan dersleriyle tıp diliyle haşır neşir olmaya başlaması ve bu alandaki deneyimlerini ders dışı/stajda verilen metinlerle desteklemesi beklenir. Medikal çeviride yapılabilecek bir yazım hatası eğitimden, sağlık ürününün kullanımına ve mevzuata uyuma kadar birçok hususu etkileyeceğinden tıbbi çeviride hem bu alanda yetkin bir çevirmen, hem de çeviri editörü görevlendirmek elzemdir.
Bu noktada, medikal çeviri projesinde görevli uzmanların kaynak ve hedef dildeki medikal terimleri araştırılması ve halihazırda sunulan terim listesine uyması tutarlı bir dil kullanımı tüm müşteri belgelerine yansıtacaktır.
Medikal Çeviri Neden Talep Edilir?
Sağlık kuruluşlarından akademik çalışmalar yürüten araştırmacılara, ilaç üreticilerinden bu alanda görev yapan STK’lara kadar birçok kurum farklı belge türleriyle medikal çeviri talep edebilir. Tıbbi tercüme sağlığa ilişkin gelişmelerde kamuoyunu bilgilendirme, hastaları tedavi konusunda bilgilendirme (ameliyat raporları çevirisi), yeni prosedürler için yasal onay alma gibi amaçlarla talep edilebilir.
Medikal Çeviri İçin İpuçları
Tıp pratisyenlerinin genellikle uluslararası meslektaşları, hastalar veya kamuoyuyla yazılı iletişim kurması gerekir. Çok dilli iletişiminizin başarılı olması için medikal çeviride doğru yöntemleri seçme konusunda şu ipularını faydalı bulabilirsiniz.
Medikal çeviri yayınlanacak mı, yoksa sadece bilginiz için mi?
Diyelim ki bir medikal çeviri hizmetine ihtiyacınız var. Burada dikkate alınması gereken ilk şey şudur: çeviri kimin için yapılıyor ve hangi amaçla kullanılacak? Bilgi amaçlı mı, yoksa basılı olarak mı yayınlanacak? Bir konunun özünü öğrenmek için yalnızca çeviriye ihtiyacınız varsa, ücretsiz bir çözüm muhtemelen yeterli olacaktır. Ancak bunu yayınlayacak, meslektaşlarınız veya kamuoyuyla paylaşacaksanız daha profesyonel bir hizmete ihtiyacınız olabilir.
Google Translate kullanmak uygun mu?
Google Translate gibi otomatik çeviri araçları bir metnin özünü anlamak için yararlı (ve bedava!) olduğundan yardımı dokunabilir. Ancak dikkatli olun: genellikle yanıltıcıdır. Google Translate‘in tıbbi içeriklerik aktarılmasındaki doğruluğuyla ilgili yakın zamanda yapılan bir araştırma çevirilerin yaklaşık %58’inin doğruluk kıstasını karşıladığını ortaya koydu. Bu nedenle, otomatik çeviri genellikle anlamaya yardımcı olabilirken, hastaları, tıp uzmanları veya genel kamuya yönelik belgelerin çevirisi için uygun değildir.
Dikkate alınması gereken bir başka husus da, ücretsiz online çeviri hizmetlerini yalnızca gizli olmayan içerikler için kullanmanız gerektiğidir. Online bir çeviri platformuna metin girmek, özellikle Google Translate kullanıyorsanız, metni bir arama motoruna yüklemeye benzer.
Kendiniz mi yapın yoksa bir profesyonel mi işe alın?
Birçok ülkedeki sağlık çalışanları mükemmel dil becerilerine sahip olduğundan hastaları ve meslektaşlarıyla bir yabancı dilde kolayca anlaşabilirler. Öte yandan, yayınlanmak üzere içerik yazmak ve bunu çevirmek farklı bir konu olabilir. Bu durumda, hedeflediğiniz sonuca ulaşmak için profesyonel destek almak isteyebilirsiniz. Çok kritik olmayan metinler için bir seçenek, metni yabancı dilde kendiniz yazmak ve bir profesyonel tarafından gözden geçirilmesini sağlamaktır.
Denetimi yapan kişi profesyonel bir tıp çevirmeni, editör veya hedef dilde içerik üreten biri olmalıdır. Ayrıca böyle bir kişi, metnin konu ve amacını iyi anlayıp uzmanlık alanında bilgi sahibi olmalıdır. Böyle bir ihtiyaç için doğrudan bir öğrenci veya iki dil bilen bir tanıdığınızla çalışmayı düşünmeyin. Daha kritik metinlerde ise profesyonel medikal çeviri desteği en doğru adım olacaktır; mesajınız hedef kitlenize sorunsuz ve doğru bir anlatımla ulaşacaktır.
Anadiline çeviri şart mı?
Profesyonel çevirmenler genellikle kendi ana dillerine çeviri yaparlar. Bunun nedeni, çoğu insanın yabancı dilden çok kendi ana diline daha çok hakim olmasıdır. Bu nedenle, örneğin, klinik web sitenizin Rusça’ya çevrilmesine ihtiyacınız varsa, çevirmeninizin ana dilinin Rusça olması en sağlıklısıdır. Bu kuralın bazı istisnaları vardır; bu nedenle örnek çeviriler isteyip anadili editörünün incelenmesini sağlayın.
Medikal çeviri için bir ajans la mı, yoksa doğrudan tercümanla mı çalışmalısınız?
Bir çeviri şirketi veya freelance çevirmenle çalışmanın artıları vardır. Doğrudan bir çevirmen tutarsanız, projeniz için doğru becerilere ve deneyime sahip bir uzman seçebilirsiniz. Uzun vadede aynı kişiyle çalışmak, belgelerinizin daha tutarlı, doğru ve etkili tercüme edilmesini sağlayabilir. Öte yandan, kurumsal bir çözümle tutarlı çeviri hizmetleri almak istiyorsanız kısa teslim süreleri konusunda hassasiyetiniz varsa bir çeviri ajansı en iyi seçenektir. Burada ilgili içerik, teslim tarihine uymak birden çok çevirmen arasında paylaştırılsa bile terim yönetimi uygulayan veya editörle çalışan bir çeviri işletmenizi huzurlu hissetmenizde etkili olur.
Uzman bir tıbbi çevirmene ihtiyacınız var mı?
Çeviriyi yapan uzmanın ihtiyacınız olan türdeki metinleri çevirme konusunda deneyimli olduğundan emin olun. Pek çok tıbbi çevirmen belirli alanlarda (örn. ortopedi veya tıbbi cihazlar) ve metin türlerinde (raporlar veya tıbbi ürün broşürleri) uzmanlaşmıştır, bu nedenle alan uzmanlığa sahip bir çevirmen aramak faydalı olacaktır. Müşterilerine medikal çeviri alanında tüm bu hizmetleri sunan çeviri ajansı için hemen Lingopia’ya ulaşın!