Eğer şiir sanatıyla ilgileniyorsanız asonans nedir ve asonans örneği neler olabilir diye araştırıyor olabilirsiniz. Bu yazımızda asonansı tanımlayıp bolca örnekler sunduk. Asonans, edebi bir kavram olup ses tekrarı yoluyla anlamın vurgulanmasıdır. Kelimelerin içindeki ünlü harflerin ve/veya hecelerin tekrar edilmesiyle oluşur. Asonans, metinlerde ritim, akıcılık ve duygu yaratmak için yaygın olarak kullanılır. Bu yazıda asonans kavramını açıklayacak ve örnekleme ile destekleyeceğiz.
Asonans Nedir?
Asonans, bir dildeki seslerin tekrarı veya benzerliği anlamına gelir. Özellikle edebi metinlerde sıkça kullanılan bir dilbilgisi terimidir. Asonans, kelime veya kelime grupları arasında ünlü seslerin tekrarlanmasıyla oluşur. Bu tekrarlanan sesler, metnin ritmik yapısını güçlendirir ve estetik bir etki yaratır. Şiir içerisinde şiire ahenk katan ve tekrarlayan ünlü seslere asonans denir. Aynı şekilde tekrarlanan ses sessiz ise aliterasyon sanatı yapılmış demektir. Asonans, genellikle şiirlerde ve edebi metinlerde bulunur ve birçok dilde kullanılabilir. Ses tekrarı, kelimenin başında, ortasında veya sonunda olabilir Bu ses tekrarı, şiirin melodik yapısını güçlendirir ve okuyucuya duygusal bir etki bırakır.
Asonans Yalnızca Edebi Metinde Mi Olur?
Asonans, sadece edebi metinlerde değil, aynı zamanda reklam sloganları, şarkı sözleri ve belge çeviri gibi gerçek kullanımlarda da yaygın olarak kullanılır. Örneğin, McDonald’s’ın “I’m lovin’ it” sloganında, “lovin'” ve “it” kelimelerindeki “i” sesi tekrarı asonansın bir örneğidir. Bu ses tekrarı, sloganın akılda kalıcılığını ve etkisini artırır.
Asonans ses tekrarının edebi metinlerde ve günlük dilde etkili bir şekilde kullanıldığı bir dil sanatıdır. Asonans, metinlere ritim, akıcılık ve duygu katmanın yanı sıra, okuyucuların dikkatini çekmek ve anlamı vurgulamak için güçlü bir araçtır.
Türk Edebiyatında Asonans
Türk edebiyatında asonansın öncüsü olarak kabul edilen şairlerden biri Ahmet Haşim’dir. Ahmet Haşim, Türk edebiyatının modernleşme sürecinde önemli bir figür olarak kabul edilir ve edebi tarzıyla dikkat çeker. Asonansın yanı sıra diğer ses tekrarlarına dayalı teknikleri ustaca kullanmasıyla tanınır. Turkedebiyati web sitesi de asonans için bilgi edinilebilecek sitelerdendir. Ahmet Haşim’in şiirlerinde sesin ritmik kullanımı ve tekrarlarıyla anlamın vurgulanması ön plandadır. Bu durum, özellikle “sürekli sesin estetik kullanımı” olarak bilinen edebi bir teknik olan asonansın Türk edebiyatındaki kullanımını öncü bir şekilde temsil eder.
Ahmet Haşim’in “Gölgeler” adlı şiirindeki “Bir baksanız geceyi gündüze katar mı?” dizelerindeki “geceyi gündüze” ifadesindeki “e” sesi tekrarı, onun asonansı ustalıkla kullanma biçimine bir örnektir. Bu, sesin ritmik tekrarıyla anlamın vurgulanması arasında güçlü bir ilişki kurar ve şiire derinlik katar.
Ahmet Haşim’in eserlerinde asonansın yanı sıra diğer ses tekrarlarına da sık sık rastlanır. Bu, onun Türk edebiyatında sesin estetik kullanımı konusundaki öncü rolünü daha da güçlendirir.
Sonuç olarak, Ahmet Haşim’in Türk edebiyatında sesin estetik kullanımı ve özellikle asonansın öncü bir uygulayıcısı olarak kabul edilmesi, onun edebi mirasının önemli bir parçasıdır. Şiirlerindeki dilin ve sesin ustalıkla kullanımı, Türk edebiyatında modernleşme sürecinin ve yeni edebi akımların gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
Asonans Örneği 1
“Anlattı uzun uzun
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun”
Bu dizelerde “u” seslerinin tekrarı ile bir ahenk sağlanmış ve asonans yapılmıştır.
Asonans Örneği 2
Eylülde melul olduğu gönül soldu da lale
Bir kâküle meyletti gönül geldi bu hale
Bu parçada “l” sesi yinelenmiştir.
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında
(N. Fazıl Kısakürek)
Asons örneği olarak bazı satırları sizinle paylaştıktan sonra Atilla İlhan’ın Kimi Sevsem Sensin şiirini aşağıya bırakıyoruz. Bolca asonans örneği göreceğiniz bir şiir olacak. Keyifli okumalar!
Kimi Sevsem Sensin
Kimi sevsem sensin / hayret
sevgi hepsini nasıl değiştiriyor
gözleri maviyken yaprak yeşili
senin sesinle konuşuyor elbet
yarım bakışları o kadar tehlikeli
senin sigaranı senin gibi içiyor
kimi sevsem sensin / hayret
senden nedense vazgeçilemiyor
Her şeyi terk ettim / ne aşk ne şehvet
sarışın başladığım esmer bitiyor
anlaşılmaz yüzü koyu gölgeli
dudakları keskin kırmızı jilet
bir belaya çattık / nasıl bitirmeli
gitar kımıldadı mı zaman deliniyor
kimi sevsem sensin / hayret
kapıların kapalı girilemiyor
Kimi sevsem sensin / senden ibaret
hepsini senin adınla çağırıyorum
arkamdan şımarık gülüşüyorlar
getirdikleri yağmur / sende unuttuğum
hani o sımsıcak iri çekirdekli
senin gibi vahşi öpüşüyorlar
kimi sevsem sensin / hayret
in misin cin misin anlamıyorum
Atilla İlhan