İnsanları ikna etme sanatı olarak tanımlanabilen reklamlar, kitleler ve ticari işletmeler arasında kurulan en önemli bağdır. Günümüzde, reklamları yapılan ürün veya hizmetler sadece kaynak ülkede satışa sunulmak üzere üretilmemektedir. Dolayısıyla, reklamlar uluslararası platformdaki farklı dil ve kültürlere hitap etmek üzere uyarlanmalıdır. Bu da doğru yapılan bir reklam çevirisiyle mümkündür.
Reklam Çevirisinin Önemi
Başarılı bir reklam müşterinin ilgisini çekerek müşteride, ürünü satın alma isteği uyandırır. Bu yüzden reklamlarda akılda kalıcı, anlaşılır, dikkat ve ilgi çekici bir dil kullanılır. Reklam çevirisi lokalizasyon ile çok örtüşür. Özellikle de reklam sloganlarının ilgi çekici olması için ses oyunlarından, sözcük oyunlarından ve mecazlardan oldukça fazla yararlanılmaktadır. Reklamların bu özelliği göz önüne alındığında, reklamın uyarlandığı kültürün özelliklerini ve dilini bilmek reklam çevirisinde oldukça önemlidir.
Reklamlar ve reklam sloganları özenle hazırlanan stratejik planlamalar sonucunda ortaya çıkar. Bu yüzden reklam çevirisinde de reklamda verilmek istenen mesaj ve hedef pazar göz önünde tutulup hedef kültüre uygun stratejilerin belirlenmesi ve o stratejiler doğrultusunda çeviri yapılması beklenir. Dolayısıyla hedef kültürü, dili ve pazarı iyi bilen çevirmenlerle çalışmak, ürün reklamlarını yeni pazara ulaştırmak isteyen markaların başvurduğu ilk adımdır.
Reklam Çevirisinin Zorlukları
Farklı çeviri türleri farklı zorlukları içerir. Teknik metinlerin bulunduğu reklam türünde terminolojiye hâkim olmak önemlidir ve okuyucuya doğru bilgi vermek amaçlanırken, reklam metinlerinin çevirisinde amaç kelimelerden ziyade verilmek istenen mesaja odaklanmaktır.
Reklam metinlerini kelimesi kelimesine çevirmek büyük hataya neden olmakla kalmaz markalar için büyük bir felaketle sonuçlanabilir. Kalitesiz ve kültüre uygun olarak yapılmayan çevirinin markalara ekonomik olarak da büyük zararı olabilir. Bunun bir örneği olarak KFC markasının 1980’li yılların sonunda Çin piyasasına girerken yaptığı çeviri hatası verilebilir. Restoranın ünlü “parmak yaratacak derecede iyi” sloganı Çinceye “parmaklarınızı ısırıp koparın” olarak çevrilmişti. O dönemde bu hatadan dolayı KFC, Çin’de bulunan tüm şubelerinin tabela broşür ve reklam afişlerini değiştirmek durumunda kalmıştı.
Reklamlar, ürün veya hizmetlerin uluslararası platformda tanınabilmesini sağlar. Ancak bir reklam doğrudan her kitleye hitap edemeyeceğinden hedef kitleye ve kültüre uygun olarak reklam çevirisi yapılması gerekir.
Oyun konsollarında, bilgisayarlarda, mobil platformlarda veya web üzerinden oynanabilen dijital oyunların çevirisine oyun çevirisi denir.
Oyun sektörü hızla büyüyen ve oldukça talep gören bir alandır. Bu talep sebebiyle üretilen içerik miktarı da hızla artmaktadır.
İnternetin iyice yaygınlaşması ve teknolojinin gelişmesiyle beraber bu oyunlara erişim artmıştır. Eski yıllarda yalnızca oyun salonlarında veya evdeki konsollarda oyun oynanabilirken günümüzde internet üzerinden farklı ülkelerde üretilen çeşit çeşit dijital oyuna ulaşmak mümkündür. Dolayısıyla artık bu oyunların hedef kitlesi üretildiği ülkenin mensuplarından ibaret olmaktan çıkmıştır. Bu da büyük bir oyun çevirisi ihtiyacı doğurmuştur.
Oyun Çevirisinin Önemi
İngilizce, internette, oyunlarda en yaygın kullanılan dillerdendir. Yabancı dil öğreniminde de ilk sıralarda bulunur. Dolayısıyla kendi ülkesinde yüksek başarılar elde etmiş İngilizce dilindeki bir oyun uluslararası platformlarda da belli bir başarı yakalayabilir. Ancak bu başarıyı daha ileri götürmesi ve rakiplerinin arasından sıyrılması için İngilizce bilen kitlenin dışına da çıkabilmesi gerekir. Bu da özenle yapılmış bir oyun çevirisinden geçer. Çünkü günümüzde oyunlar metin açısından oldukça zengindir.
Yerelleştirme Nedir?
Yerelleştirme, kaynak metni, kendi kültüründe yarattığı etkiyi diğer kültürlerde de yaratabilmesini sağlamak amacıyla çevirmektir. Yerelleştirme yaparken doğru çeviri yapmanın yanı sıra hedef kültürü tanımak ve onun gerekliliklerine göre hareket etmek de hedeflenir.
Oyun çevirisi yapmak yalnızca düz metin çevirisinden ibaret değildir. Kaynak metni, hedef kültüre uygun bir şekilde çevirmek gerekir. Yani aslında oyun çevirisi demek, oyun yerelleştirmesi demektir.
Oyun Çevirisi Yaparken Bilinmesi Gerekenler
Oyun çevirisi yapmadan önce oyunun üreticisinin ve eğer bir seri oyunuysa diğer oyunlarının kullandığı dil gözden geçirilmeli, oyunun üslubu ve jargonu öğrenilmelidir. Böylelikle hem oyunlar arasında tutarlılık sağlanır hem de oyuncuda tanıdıklık hissi yaratılır. Senaryosu, kendi jargonu olması özellikleriyle oyun çevirisi, dizi çevirisine oldukça benzer.
Tabi ki öncelikle yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü kaynak kültüre ve daha da önemlisi hedef kültüre hâkim olunmalıdır. Çeviriyi yaparken kaynaktan uzaklaşmamanın yanında metnin çeviri olduğu hissedilmemeli, hedef dilde okunurken doğal gelmeli ve akıcı olmalıdır. Bu sebeple oyun çevirisinde yaratıcılık büyük rol oynar.
Nasıl Oyun Çevirmeni Olunur?
Oyun çevirmenleri, oyun geliştiricilerin daha geniş bir izleyici kitlesine ulaşmasına ve dünyanın her yerinden oyunculara ana dillerinde oyunların tadını çıkarmalarına yardımcı olan çok yönlü çeviri uzmanlarıdır. Video oyunları pazarı gerçek manada küresel hale gelirken ve oyun çeviri hizmetlerine ve bununla birlikte oyun yerelleştirme kariyerlerine olan ilgi de artıyor.
Tutkularını bir yaşama dönüştürmek isteyen birçok çevirmen nasıl oyun çevirmeni olunacağına dair ipuçlarını araştırıyor. Nevi şahsına münasır olsa da bazen dudak bükülen ve aşırı eleştirilen, ama aynı zamanda inanılmaz derecede yaratıcı ve heyecan verici oyun çevirisi ve yerelleştirmesi işine girmeniz için gereken becerileri ve araçları şu şekilde detaylandırabiliriz.
Oyun çevirmenleri aslında ne yapıyor?
Oyun çevirmenleri bir oyunun hikayesini, karakterlerini, diyaloğunu ve temelde oyun dünyasındaki her şeyi bir dilden diğerine dönüştüren kişiler. Ayrıca, web siteleri, pazarlama metinleri ve hatta ambalaj metni gibi bağlantılı pazarlama içeriklerini yerelleştiriren uzmanlar.
Oyun çevirisi, salt çeviri, düzeltme ve proofreading süreçlerinin ötesine geçer ve bir oyun çevirmeninin oyunu yeniden yazdığını söylemek daha doğru olur. Bir oyun yerelleştirme uzmanı, bütün bir dünya kurabilir veya başka bir dilde akılda kalıcı pazarlama içeriği yazabilir ve bu rekabetçi alanda ilerlemek için başarmanız gereken beceri düzeyi budur. Bir oyun çevirmeninin yetenekleri arasında neler bulunur?
Diller Profesyonel oyun çevirmenleri en az iki dillidir. Daha fazla dil bilmek, özellikle aynı “aileden” iseler de yardımcı olacaktır. Ancak iki dil konuşmak sizi bir yerelleştirme uzmanı yapmaz, iki elinizin olması sizi piyanist yapar. Çevirmek istediğiniz dil (ler) de gerçekten akıcı olmanız ve kendi ana dilinize mükemmel bir şekilde hakim olmanız gerekir. Tüm çevirmenler için ortak bir beceri, geniş genel bilgidir. Oyunlar gittikçe daha olgunlaşıyor ve ilgilendikleri temalar bazen oldukça karmaşık. Beyninizi günlük dozda deyimler, tarih, politika (bazen video oyunlarında çok sıcak bir konu) ve çeşitli dillerde pop kültürü beslemek, bu nedenle bir oyun çevirmeni için bile sağlıklı bir alışkanlıktır. Aslında, oyunları yerelleştirmek istediğiniz ülkeler hakkında derin bir bilgiye sahip olmalısınız.
Kapsamlı oyun bilgisi ve tutku Açıkçası, video oyunlarını da sevmeniz ve oynamanız gerekecek. Birçoğu ve tek bir tür değil (tüm oyunlar orta çağ fantastik RPG’ler veya spor oyunları değildir). Bir tercihe ve favori bir türe sahip olmak, onu uzmanlık alanınız haline getirmenize yardımcı olabilir. PBOE, DoT veya IAP’nin ne anlama geldiğini biliyorsanız ve bu kısaltmaları kendi dilinize çevirebiliyorsanız, doğru yoldasınız demektir (yoksa buradan kontrol edebilirsiniz). Oyun çevirmenlerinden oyun stüdyolarının veya yerelleştirme şirketlerinin aradıkları şeyleri okuyun ve listenin üst sıralarında oyun sevgisinin olduğunu göreceksiniz. Ancak sıradan oyuncular aramıyorlar. Geliştiriciler ve iyi oyun yerelleştirme ajansları benzer ruhlar arıyor. İlk konsolunuzun ne olduğunu ve hangi oyunları o kadar çok oynadığınızı bilmek isteyecekler, onları hayal ederek uyuyacaksınız. Tutkunuz onların tutkusuysa, oluşturmanız gereken ilişki çok daha kolay olacaktır. Oynamak için zaman bulmak daha zor olabilir, ancak en son sürümleri, teknolojiyi ve sektördeki herhangi bir yeni terminolojiyi takip etmek de işinizin bir parçasıdır. Ama oyunları seviyorsun, değil mi?
Metodoloji Oyun çevirisi işinde başarılı olmak için çok iyi hazırlanmış bir metodolojiye ihtiyacınız var. Rüyalarını öldürdüğüm için üzgünüm ama oyun çevirmenleri bütün gün oyun oynamıyor. Aslında, yerelleştirdiğimiz oyunları zar zor görmekteyiz ve bu, kahramanca günlük hayatımızın ana zorluğudur: bağlam eksikliği ile başa çıkmak. Bu tür koşullarda yerelleştirme arayışında başarısız olmamak, uygun bir organizasyon gerektirir. Seviye Yükseltme Çevirisinden farklı olarak, tüm yerelleştirme şirketleri oyun geliştiricilerinden çevirmenlerin oyunlarını anlamalarına ve işleri bağlamsallaştırmalarına yardımcı olacak referans materyali sağlamalarını istemeye zaman ayırmaz (“çaba göstermeli” mi demeliyiz?). İşinizin zorlaşabileceği yer burasıdır. Bağlam eksikliği çeviri hatalarını kaçınılmaz kılan bir durum. Öyleyse isteyin, sorun ve tekrar sorun! Bu şirketler için çalışıyorsanız, genellikle belirli dizelerin anlamı hakkında bilgisiz olursunuz. Yalnızca sizin ve diğer çevirmenlerin stüdyo için sorgularınızı kaydettiği bir Soru-Cevap dosyasına güvenmeniz gerekecek. Sırada gelecek olan şey şans ve etiğin bir karışımıdır, çünkü ne yazık ki tüm oyun stüdyoları bu tür bilgilerin oyunlarının uygun şekilde yerelleştirilmesi için hayati olduğunun farkında veya gerçekten haberdar değil. Bazen eli boş dönecek ve size verilen bilgi eksikliğinden hayal kırıklığına uğrayacaksınız. Her şeye rağmen, geliştiricilerden mümkün olduğunca çok bilgi almaya çalışmalısınız. Bağlam eksikliği nedeniyle utanç verici yanlış çeviriler 10 defadan 9’unda gerçekleşir. Öyleyse sor, sor ve tekrar sor! Araştırma aynı zamanda bir yerelleştirme işinin de kalbinde yer alır. Size yardımcı olacak düzinelerce çevrimiçi araç var.
Proofreading, bir yazıdaki yazım yanlışları, noktalama hatalarını, sayfa yapısını, dil bilgisi hatalarının yeniden okunarak giderilmesi anlamına gelir. Kısaca ve yaygın olarak tashih (düzeltme) olarak adlandırılır. Proofreading’in amacı okuyucunun kafa karışıklığı yaşamadan metni (sözleşme, şiir, tapu, pasaport) başından sonuna kadar açık ve net bir şekilde anlamasını sağlamaktır.
Çeviri metinlerin yanı sıra kişinin kendi dilinde yazmış olduğu makale, deneme, şiir gibi metinlerin de proofreading sürecinden geçerek metnin amacına göre formal dile uyarlanması, kelime seçimlerinin, imla ve yazım hatalarının düzeltilmesi gerekir.
Çeviri bir metni proofreading yapacak olan kişinin kaynak ve erek dilde yetkin olması beklenir. Bu düzeltme işlemi genellikle çevirmenin kendisi ya da editör tarafından gerçekleştirilir. Hukuk, teknik, edebi, tıp çevirileri gibi terminoloji üzerine kurulmuş alanlarda proofreading, terminolojiye hakim uzman biri tarafından yapılmalıdır.
Proofreading’in Önemi Nedir?
Bir metin veya çeviri ilk yazıldığında yapılan cümle, kelime, yazım ve imla hataları anlaşılmayabilir. Bu metinler kişi veya kurumlara iletilmeden önce bu hataların giderilmesi gerekir. Proofreading, metinlerin daha duru, akıcı ve anlaşılabilir olmasını sağlar. Tekrarlayan ifadelerden, imla ve yazım hatalarından arındırır ve ortaya dil kullanımı açısından daha sağlıklı metinler çıkarır.
Proofreading Nasıl Yapılır?
Bu işlem çevirmenin veya yazarın kendisi tarafından yapılabileceği gibi işveren kurum ya da editör tarafından da yapılabilir. Uzmanlık, terminoloji gerektirmeyen alanlarda proofreading işlemi herkes tarafından yapılabilir. Türkçe prova okuması olarak da bilinen proofreading online olarak ücret karşılığında şirketler tarafından da yapılmaktadır. Şirketlerin yanı sıra Grammarly önde gelen proofreading programlarından biridir.
Bu düzeltme işlemini yapmak için bitmiş, hazır bir metne sahip olmamız gerekir. Metni sesli okumak hataları anlamamızı kolaylaştıracağından tercih edilen bir yöntemdir. Proofreading yapmak için önerilen bir başka bir yöntem ise okuduğumuz cümle harici cümleleri kağıt benzeri bir madde ile kapatmaktır. Bu yöntem dikkat dağınıklığı önler ve tek bir cümlede yoğunlaşmamızı sağlar. Açık, anlaşılır, duru bir metin elde etmemizi sağlayan bu aşama, metnin amacının ve mesajının hedef kitleye net bir şekilde ulaşması açısından önemli bir yere sahiptir.
Kurumsal Belgelerde Proofreading
Kurumsal belgelerde redaksiyon çeşitli nedenlerden dolayı büyük önem taşır. İlk olarak, belgelerin cilalı ve hatasız olmasını sağlayarak şirketin profesyonelliğini korur, böylece güvenilirliği ve güveni artırır. Doğruluk, özellikle küçük hataların bile yanlış anlamalara veya finansal yanlış yorumlamalara yol açabileceği finansal veriler, yasal terimler veya stratejik planlar içeren belgelerde bir diğer önemli husustur. Kurumsal ortamlarda net iletişim esastır ve redaksiyon, mesajların etkili bir şekilde iletilmesine yardımcı olarak paydaşlar arasında kafa karışıklığı riskini azaltır.
Ayrıca, tutarlı ve hatasız belgeler, müşteri güvenini ve sadakatini korumak için gerekli olan olumlu bir marka itibarına katkıda bulunur. Düzenlemeye tabi sektörlerde, belirli yönergelere ve standartlara uyum hayati önem taşır ve redaksiyon, düzenlemelere bağlılığın sağlanmasında ve olası yasal sorunların önlenmesinde kilit bir rol oynar. Hataları belge oluşturma sürecinin erken aşamalarında tespit etmek, dağıtım veya yayın sonrası maliyetli hataları önleyerek maliyet tasarrufu da sağlayabilir.
Kurumsal belgelerdeki dil, biçimlendirme ve stil tutarlılığı, şirketin marka kimliğini güçlendirir ve paydaşlar arasında tutarlılığı teşvik eder. Ek olarak, kapsamlı bir redaksiyon, sözleşmelerdeki veya yasal belgelerdeki hatalardan kaynaklanan anlaşmazlık veya dava riskini azaltır. Ayrıca çalışanlar arasındaki kafa karışıklığını ve hayal kırıklığını azaltarak olumlu bir çalışma ortamına katkıda bulunur ve böylece morali yükseltir.
Ayrıca, hatalardan arındırılmış iyi hazırlanmış belgeler müşteri memnuniyetini artırarak müşteriler veya ortaklar gibi dış paydaşlarla daha güçlü ilişkiler kurulmasını sağlar. Özünde, kurumsal belgelerde redaksiyon sadece bir formalite değil, profesyonelliğin, doğruluğun, netliğin ve genel iş başarısının sürdürülmesinde kritik bir adımdır.
Teknolojinin gelişmesi, çeviri sektörünü de etkilemiş ve yeni kavramlar ortaya çıkmıştır. Çeviri sektöründe ortaya çıkan bu kavramlardan biri de makine çevirisidir. Daha çok sayıda şirket, çeviri projelerine fayda sağlayabileceği için çeviri süreçlerinde makine çevirisi uygulamaya başladı. Peki, makine çevirisi tam olarak nedir ve hangi türler mevcuttur?
Salt makine çevirisi (MT: Machine Translation), kaynak dilden hedef dile aktarımın otomatik yazılımlar aracılığıyla gerçekleştiği ve insan müdahalesinin olmadığı çeviri sürecidir. Oxford sözlüğündeyse bu kavram, “bilgisayar tarafından yapılan çeviri” olarak tanımlanmıştır. Ancak artık makine-insan işbirliği ile makine çevirisi farklı bir boyuta taşınmıştır. Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan makine çevirisi kavramı, çeviri sektörünü etkilemiş ve çeviri sektörüne birçok fayda sağlamıştır.
Google Translate veya Yandex Translate gibi ücretsiz yazılımlar sunan web siteleri bütçesi olmayan şirketlerin çeviri yapmak için faydalandığı yerlerdir. Bu doğrultuda faaliyet gösteren web siteleri veya yazılımları kullanmak bazen iyi sonuç verse de insan tarafından yapılan çevirinin yerini tutmayacağı kabul edilen bir gerçektir. Öyle ki, çevirmen kontrolünden geçmeyerek yapılan makine çevirilerinde ciddi hatalar meydana gelebilir. Diğer taraftan, makine çevirisi bilgisayar destekli çeviriyle (CAT) karıştırılmamalıdır. Trados veya Smartcat gibi bu araçlar bir insan çevirmenin çeviri sürecine yardımcı olmak için üretilmiş bilgisayar yazılımları veya kodlardır; CAT araçları içeriği otomatik olarak çevirmez.
Makine çevirisi tanımı gereği, metni veya konuşmayı bir dilden diğerine çevirmek için yazılım kullanan bir bilgisayarlı dilbilim ve dil mühendisliği biçimidir. Temel olarak, makine çevirisi sürecinde kaynak dildeki bir kelime yerine hedef dildeki bir kelime geçer.
İçeriği farklı şekilde analiz eden ve işleyen birkaç makine çevirisi motorları vardır. En yaygın olanları kural tabanlı makine çevirisi ve istatistiksel makine çevirisidir.
Kural Tabanlı Makine Çevirisi (RBMT)
Kural tabanlı motorlar, içeriği analiz edip parçalarken sayısız dilbilgisi ve dil kuralları kullanır. Kurallar kullanılırken, kaynak dilin gramer yapısı hedef dile aktarılır. İki dilli sözlükler de dil çiftleri için kullanılır ve motorun performansını iyileştirmek için özelleştirilmiş terminoloji listeleri eklenebilir. Belirli bir konu veya sektöre belirli bir terminoloji ekleyerek, ilgili konu hakkında daha güvenilir bir çeviri sonucu oluşturulabilir. Kural tabanlı motorlar, bir çeviri sistemi oluşturmak için büyük ve yapılandırılmış metin kümeleri olarak da bilinen iki dilli külliyat gerektirmez.
Bu motorlar, çevirilerin dayandığı gramer kuralları ve sözlüklerin sayısı nedeniyle oldukça tahmin edilebilir ve çok tutarlı çıktılar üretir. Belirlenen kurallar sayesinde her hata bir hedef kuralla düzeltilebilir. Böylece, çeviriler daha fazla kural ve daha fazla sözlük veya terminoloji eklenerek geliştirilebilir.
İstatistiksel Makine Çevirisi (SMT)
RBMT’den farklı olarak, istatistiksel makine çevirisi metinleri dil kurallarına göre analiz etmez. Bunun yerine bu motor, metinlerin nasıl çevrileceğini “öğrenir”. Bu nedenle, dil çiftlerinde büyük miktarda veriyi analiz eder ve ardından kaynak içeriğin çevirisini oluşturmak için istatistiksel çeviri modellerini kullanır. Bu model, herhangi bir iki dildeki büyük metin kümeleri analiz edilerek oluşturulur . SMT ile, bir konuyla ilgili daha fazla veri toplanarak belirli bir konu veya sektöre de odaklanılabilir.
Makine Çevirisi ve Nöral Ağlar
Makine çevirisi gelişiyor. Yaklaşık 2013’ten beri, Google ve Microsoft gibi internet devleri nöral ağları kullanmanın yollarını araştırıp uygulamalar yapıyorlar. Nöral ağlar, ilk olarak konuşma ve görüntü tanıma teknolojisinde kullanılan istatistiksel öğrenme modelleridir. Bunları makine çevirisinde kullanmak, motorların desenler ve yapılar aracılığıyla insan beyninin çalışma şekline benzer bir süreç kullanarak metinleri nasıl çevirecekleri konusunda kendilerini eğitmelerini sağlar. Bu sürece “derin öğrenme” denir ve büyük veri analitiğinin uygulanmasıyla oluşturulan ilkelere dayanır.
Nöral makine çevirisi (NMT) yeni bir yaklaşım olmasına rağmen, büyük bir atılım olarak görülüyor ve çoğu durumda çeviriyi iyileştirdiği ve daha akıcı görünen bir çıktı sunarak MT araştırmacıları arasında çok popüler hale gelmiş durumda.
NMT’nin daha akıcı çeviriler oluşturduğu bazı dil çiftlerinde ham çeviri metin oluşturmak için gereken zamanı %25’e kadar azaltabildiği görülüyor. Bazı dilbilim uzmanları için, artık nöral makine çevirisinin kural tabanlı veya istatistiksel makine çevirisinden daha iyi performans gösterdiğine dair hiçbir şüphe yok. NMT sistemleri kelimelerin benzerliğini anlar ve görür, tüm cümleleri dikkate alır ve diller arasındaki karmaşık ilişkileri öğrenir (Kaynak: 3 Reasons Why Neural Translation is a Breakthrough).
Her motor verileri farklı şekilde işleyip ürettiği için bir projede seçilen motor, hedef dillere ve verilen kaynak dosyalar için referans materyallerinin bulunup bulunmamasına göre performans sergiler. Genel olarak, makine çevirisi aynı kelimelerin yeniden kullanıldığı ve eş anlamlıların en aza indirildiği tekrarlayan ve basit içerikle en iyi sonucu ortaya koyar. Makine çevirisinin avantajları hakkında hiç şüphe yok: üretkenliği artırıp pazara sunma süresini kısaltırken ve terminoloji tutarlılığını iyileştiriyorlar.
Avantajları ve Dezavantajları
Hızlı Çeviri: Bu çeviri türü hızlı şekilde çeviriyi yaparak zaman kazandırır. Bir metnin çevrilme işlemi saniyeler içinde gerçekleşebilir. Ancak, makine çevirisinin kaliteli olması açısından sonrasında çevirmenler tarafından kontrol edilmesi ve düzenlemeler yapılması oldukça önemlidir.
Düşük Maliyet: Daha önce de bahsettiğimiz gibi uzun soluklu projeler için birçok çevirmen çalışması gerekebilir. Ancak bu sürece makine algoritması eklendiğinde daha az çevirmen çalıştığından proje bazındaki maliyet de buna paralel olarak düşecektir.
Terim Yönetimi: Makine algoritmasında terimler bulundurur. Böylece terimlerle karşılaştığı her yerde aynı eşdeğerliliği kullanarak proje bazında tutarlılık sağlar.
Kullanım Alanları
Makine çevirisi kullanımı, teknolojinin içine doğmuş yeni nesil çevirmenler arasında oldukça yaygındır. Makine çevirisi uzun ve büyük projelerde çevirmenler için vazgeçilmez bir kaynaktır. Çok geniş içerikte olan bu projelerin zamanında ve uygun bütçeyle bitirilmesi makine çevirisiyle mümkün hale gelir. Uzman bir çevirmenin günlük ortalama 2000 kelime civarı çeviri yaptığı göz önüne alındığında milyonlarca kelime içeren projenin bir grup çevirmen tarafından çevrilmesi ve daha sonra düzeltme aşamasından geçip müşteriye ulaştırılması çok fazla zaman alabilir. Böyle bir durumda farklı çevirmenler tarafından gerçekleştiren projede tutarlılığı yakalamak da oldukça zor olacaktır. Bu anlamda makine ve algoritmalarla yapılan tercüme, sürecin hızlanmasını sağlar.
Makine çevirisi e-posta veya müşteri değerlendirmesi gibi kısa süreli okuma gerektiren metin türlerinde de kullanılabilir. Bu tür metinler, okuyucu tarafından hızlıca veya yalnızca bir kere okunduğundan yapılacak çevirinin üst düzey kalitede olması beklenemez. Bu anlamda makine çevirisinin kullanımında içerik türü de oldukça etkilidir. Örneğin, web sitesi çevirisi veya pazarlama çevirisi gibi hedef kültüre hitap etmesi gereken içeriklerde makine çevirisi kullanılmaz. Bu tür metinlerde makine çevirisiyle yapılması hedef kitle için bir anlam ifade etmeyebilir. Dolayısıyla, bu metinlerin çevirisi hedef kültürü iyi bilen uzman çevirmenler tarafından yapılmalıdır.
Lokalizasyon bir diğer adıyla yerelleştirme olarak da bilinen bu terim, kaynak dildeki metnin hedef kültüre, dile ve coğrafyaya uygun bir şekilde uyarlanmasıdır. Bir toplumda doğru olarak kabul edilen bir davranış başka bir toplumda yadırganabilir ya da bir kelimenin bir kültürde yarattığı etki başka bir kültürde çok farklı anlama gelebilir. Hatta renkler bile kültürler arasında farklı duyguları temsil edebilir. Dolayısıyla, kültürlerarası farklılıklar, çeviri yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli etmen olarak karşımıza çıkmaktadır. Çevirmenlerse, kültürlerarası farklılıklardan dolayı ortaya çıkan sorunların çözümünde lokalizasyona başvurur.
Lokalizasyon ve Çeviri Karşılaştırması
Çeviri ile lokalizasyon arasındaki fark, ülkenize turist amaçlı ziyarete gelen yabancı biriyle tanışmakla ülkenizde uzun zamandır yaşayan yabancı biriyle tanışmak arasındaki farka benzer. Birinin kültürünüz hakkında bilgisi yokken ve ana dilinizi konuştuğunda aksanı olabilirken, bir diğeri ana dilinizi öğrenmenin yanı sıra kültürünüzü bilir ve kültürünüze uyum sağlar. Çeviri ve lokalizasyon arasındaki fark da aynı bunun gibidir. Lokalizasyon diller arası aktarımdan çok daha fazlasıdır. Yerelleştirmede en önemli etmen hedef kültürdür.
Neden Lokalizasyon Hizmeti?
Lokalizasyon birçok metin türlerinin çevirisinde başvurulan yöntemlerden biridir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık dünyanın farklı ülkelerindeki milyonlarca insan bir ürüne veya hizmete kolaylıkla erişebiliyor. Uluslararası platformda insanlara sunulan ürün ve hizmetlerin talep görmemesinin en büyük sebeplerinden biri dildir. Yapılan bir araştırmaya göre insanların %72’si kendi dilinde sunulan ürünleri almayı tercih ediyor. Kısacası, insanlar okuyamadıkları yazıda sunulan ürünü almıyor. İşletmeler bu sorunun önüne geçmek için lokalizasyon çeviri hizmeti alıyorlar.
Lokalizasyonun çeviride ayrıştığı nokta birebir çeviriden bariz vazgeçilmesi gereken kültürel, ticari ve siyasi normlardır. Örneğin Türkçede “öğleden önce” ve “öğleden sonra” ifadesinin yaygın bir kullanım olduğunu ve tüm ticari ve resmi içeriklerde geçtiğini varsayalım. Bu ifadelerin ilgili okur kitlesi düşünülerek bir evrak veya ekranda “AM” veya “PM” olarak görünmesine karar vermek salt çeviri işleminin ötesini geçip diğer kültür için “hangi şekilde yerelleştirmek gerektiği” sorusunun cevabına odaklanır.
Hangi Alanlarda Kullanılır?
Lokalizasyon daha önce de bahsettiğimiz gibi birçok alanda kullanılır. Özellikle pazarlama alanında üretilen bir içeriğin hedef dildeki kültüre uygun olarak yerelleştirilmesi gerekir. Reklamlar ve reklam sloganları için de aynı durum söz konusudur. Bir ürünü etkili olarak pazarlamak ya da reklamını yapmak ürünün satışıyla doğrudan orantılıdır. Bu yüzden hedef pazara uygun olarak yerelleştirilmeyen ürün veya hizmet marka üzerinde kötü etki yaratabilir. Pazarlama ve reklam çevirilerine ek olarak, web sitelerinin, oyunların, dijital içeriklerin, edebi eserlerin ve mobil uygulamaların çevirisinde de lokalizasyona başvurulur.
Lokalizasyonda terim yönetimi kritik öneme sahiptir.
